19 sierpnia br. odbyła się konferencja prasowa, której tematem przewodnim było wznowienie prac budowlanych i konserwatorskich w historycznym obiekcie Akademii Zamojskiej.

W spotkaniu uczestniczyli: Prezydent Miasta Zamość Andrzej Wnuk, Dyrektor Wydziału Rozwoju Miasta i Funduszy Zewnętrznych Tomasz Kossowski, Inżynier Wiodący reprezentujący Menadżera Projektu - ZDI Sp. z o.o. Daniel Niderla,  Kierownik Budowy LUBREN Sp. z o.o. Adrian Wawrykiewicz.

Poniżej znajduje się szczegółowa informacja o zakresie i finansowaniu prac w obiekcie Akademii Zamojskiej.

Remont konserwatorski Akademii Zamojskiej obejmuje dokonanie zmian przywracających budynkowi formę z drugiej połowy XVIII w., przebudowę istniejącego korpusu budynku, przywrócenie historycznego układu przestrzennego pomieszczeń, wykonanie nadbudowy przez odtworzenie dachu mansardowego. Pozwoli to na odtworzenie bryły budynku w formie z 2 połowy XVIII-wieku oraz adaptację powierzchni na cele użytkowe. Przeprowadzenie prac konserwatorskich we wnętrzach, na elewacjach, pozwoli na objęcie ochroną zachowanych elementów zabytkowych oraz przywróci charakter budynku w formie, jaką prezentował przed likwidacją Akademii.

Umowa na roboty budowlane i prace konserwatorskie przy kontynuacji remontu konserwatorskiego obiektu Akademii Zamojskiej w Zamościu została podpisana w dniu 24.06.2021 r. Wykonawcą prac została firma LUBREN Sp. z o.o. z Lublina. W powtórzonym postępowaniu przetargowym na realizację prac w Akademii, spośród 8 złożonych, oferta lubelskiej firmy uzyskała największą ilość punktów.

W ramach umowy realizowane będą następujące zadania: 

• Zadanie nr 1 związane z realizacją projektu „Rewitalizacja historycznego obiektu Akademii Zamojskiej w Zamościu” dofinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014 – 2020.

Przedmiotem projektu jest rewitalizacja historycznego obiektu dawnej Akademii Zamojskiej. Projektem objęty jest budynek dawnej Akademii z dziedzińcem oraz elementy zagospodarowania i uzbrojenia terenu. W zakres zadania wchodzą roboty remontowo–budowlane oraz prace konserwatorskie dotyczące pomieszczeń i powierzchni przeznaczonych na działalność kulturalno-edukacyjną tj.:

-      trzech pomieszczeń na parterze, które zostaną zaadaptowane na ekspozycję muzealną Dzieje Akademii Zamojskiej i drukarni akademickiej

-      poddasza w całości adaptowanego na cele kulturalno-edukacyjne tj. na Zamojską Akademię Kultury

-      dziedzińca

oraz roboty obejmujące części wspólne obiektu, których remont jest niezbędny dla funkcjonowania ekspozycji muzealnej oraz Zamojskiej Akademii Kultury.

Projekt finansowany ze środków PO IiŚ nie obejmuje pomieszczeń użytkowanych i przeznaczonych na działalność oświatową I Liceum Ogólnokształcącego tj. sal dydaktycznych, pracowni, części administracyjnej szkoły itp.

Termin wykonania zadania w odniesieniu do robót budowlanych i prac konserwatorskich w ramach projektu PO  IiŚ - 31 sierpnia 2023 r. 

Potrzeba realizacji projektu „Rewitalizacja historycznego obiektu Akademii Zamojskiej w Zamościu” wynika z dwóch głównych aspektów, które są ze sobą powiązane.

Pierwszy to aspekt historyczno-konserwatorski, który odnosi się do konieczności ochrony i zachowania dla przyszłych pokoleń dziedzictwa kulturowego, jakim jest gmach d. Akademii Zamojskiej. Z konserwatorskiego punktu widzenia konieczne jest przeprowadzenie prawidłowego procesu związanego z przywróceniem historycznych przestrzeni dawnej Akademii Zamojskiej.

Drugi aspekt z którego wynika potrzeba realizacji projektu związany jest ze sferą kultury i powiązaną z nią edukacją kulturalną i turystyką kulturową, w szczególności turystyką dziedzictwa kulturowego w Zamościu.

Utworzenie Zamojskiej Akademii Kultury (w tym jego wirtualnej formy) wesprze rozwój kultury i ułatwi dostęp do niej. Ułatwi poznawanie wspólnego dziedzictwa kulturowego. W jednym miejscu zgromadzone zostaną i udostępnione, nowe zasoby kultury, w tym eksponaty poddane wcześniej konserwacji. Realizowany w budynku d. Akademii Zamojskiej program kulturalny, artystyczny i edukacyjny przyczyni się do większego zaangażowanie społeczności w kwestie dziedzictwa kulturowego. Jednocześnie projekt jako całość przyczyni się do rozwoju turystyki kulturowej w Zamościu, bazującej na dziedzictwie kulturowym.

Na ofertę kulturalno-edukacyjną w budynku dawnej Akademii Zamojskiej składać się będą całkowicie nowe oferty oraz oferty istniejące, wprowadzające nowe formy uczestnictwa w kulturze oraz skierowane do nowych grup odbiorców, zapewniające różnorodną i wzbogaconą o nowe elementy i nową tematykę jakość programu merytorycznego m.in.: ekspozycję muzealna Dzieje Akademii Zamojskiej i drukarni akademickiej, Zamojskie Centrum Ilustracji, Multimedialną Bibliotekę (MultiBiblio / Mediateka), Kino studyjne - Akademicka Filmoteka (Zamojska Akademia Filmowa), Teatr w Akademii, Akademicką Pracownię Humanistyczną, Akademicką Pracownię Wielokulturową, Poligon warsztatowy, Muzyczną  Scenę Plenerową.

W ramach kolejnych działań i zamówień zaplanowanych w ramach projektu „Rewitalizacja historycznego obiektu Akademii Zamojskiej w Zamościu” dofinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014 – 2020 przewiduje się: zakup wyposażenia aranżacyjnego oraz multimedialnego dla pomieszczeń Zamojskiej Akademii Kultury, wyposażenie ekspozycji muzealnej Dzieje Akademii Zamoyskiej i drukarni akademickiej w zabytki ruchome (muzealia), wyposażenie ekspozycji muzealnej Dzieje Akademii Zamoyskiej i drukarni akademickiej w pozostałe eksponaty nie będące zabytkami, wyposażenie Zamojskiego Centrum Ilustracji w zbiory ilustracji, digitalizację eksponatów z wystawy Dzieje Akademii Zamojskiej i drukarni akademickiej oraz ilustracji z Zamojskiego Centrum Ilustracji.

Administratorem obiektu będzie Zamojski Dom Kultury. Pomieszczania zaadaptowane na cele kulturalno-edukacyjne zostaną przekazane przez ZDK w formie użyczenia instytucjom samorządowym Miasta Zamość. Poszczególne instytucje wchodzące w skład Zamojskiej Akademii Kultury, zarządzać będą i dysponować przydzielonymi im pomieszczeniami oraz sprzętem i wyposażeniem zakupionym na ich działalność.

Termin wykonania całości projektu - 31 października 2023 r. 

• Zadanie nr 2 obejmujące roboty i prace konserwatorskie finansowane w ramach środków własnych Miasta Zamość.

W zakres zadania wchodzą roboty remontowo–budowlane oraz prace konserwatorskie dotyczące pomieszczeń przeznaczonych na działalność oświatową I Liceum Ogólnokształcącego tj. sal dydaktycznych, pracowni, części administracyjnej szkoły zlokalizowanych na parterze i piętrze budynku Akademii Zamojskiej.

W ramach realizacji zadania nr 2 Miasto Zamość uzyskało wsparcie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Dotacja w wysokości 533 389,93 zł, pozyskana w ramach programu Ochrona Zabytków, dofinansuje wykonanie zadania pn.: Zamość, Akademia Zamojska (XVII w.): prace konserwatorskie barkowych polichromii w sali W007.

Celem zadania Zamość, Akademia Zamojska (XVII w.): prace konserwatorskie barkowych polichromii w sali W007 jest konserwacja polichromii sali W007 Akademii Zamojskiej. Sala W.007 to dawna Retoryka /szkoła łacińska/. Pomieszczenie sklepione, dwuprzęsłowe, z dwoma oknami od strony zachodniej i wejściem od wschodu. Malowidła pochodzące z XVIII w. wykonane są w technice freskowej. Ściany i sklepienie w całości pokryte są polichromią, poświęconą życiu św. Jana Kantego, ze scenami figuralnymi i pejzażowymi, wplecionymi w iluzjonistycznie opracowaną aranżację architektoniczną, wzbogaconą herbami i emblematami w dekoracyjnych obramieniach. Założenia programu konserwatorskiego przewidują rekonstrukcję kompozycji w obrębie lepiej zachowanych fragmentów malowideł, na ścianach i sufitach bez znaczących ubytków.

Do 2020 r. wykonano: rozbiórki wewnętrzne i zewnętrze, demontaże instalacji sanitarnych i elektrycznych, nadproża oraz prace związane z rozpoznaniem konserwatorskim, udokumentowaniem stanu zachowania, rozpoznanie i analizę nawarstwień, polichromii. Przygotowano opisy stanu zachowania i wykonano zdjęcia stanu przed konserwacją, badania technologiczno-konserwatorskie, pobrano część próbek. Usunięto wtórne wyprawy i nawarstwienia, z odsłonięciem polichromii i krawędzi oryginalnych tynków. Wykonano konsolidację osłabionych partii tynków na ścianach i odsłoniętych partiach sklepienia. Wykonano opaski wzdłuż krawędzi tynku zachowanych partii polichromii na wszystkich ścianach i odsłoniętych partiach sklepienia. Wykonano podklejenie odspojonych tynków w całości na północnej oraz częściowo na ścianach wschodniej, zachodniej i sklepieniu.

Doczyszczono malowidła z resztek pobiał i wypraw na północnej i zachodniej, częściowo na ścianie wschodniej i odsłoniętych partiach sklepienia. Podklejono mniejsze rozwarstwienia i łuski polichromii na północnej i zachodniej, częściowo na ścianie wschodniej i partiach sklepienia. Wypełniono pęknięcia tynków na północnej i zachodniej, częściowo na wschodniej i sklepieniu. Wykonano uzupełniania tynków na północnej i zachodniej, częściowo na wschodniej i sklepieniu.

Dalsze prace konserwatorskie realizowane bedą na podstawie Programu Prac Konserwatorskich. Założenia programu przewidują rekonstrukcję kompozycji w obrębie lepiej zachowanych fragmentów malowideł, na ścianach i sufitach bez znaczących ubytków.  Przewiduje się wykonanie pełnej konserwacji technicznej i estetycznej zachowanej polichromii. Konserwacja estetyczna będzie wykonana w niezbędnym zakresie z poszanowaniem oryginalnych partii malowidła.

Jeżeli po usunięciu wtórnych gurt odsłonią się zachowane oryginalne partie polichromii to w ich obrębie przewiduje się jedynie zabiegi konserwacji technicznej. Zachowane warstwy malarskie zostaną pozostawione bez retuszy. Pozwoli to na ukazanie historii przekształceń obiektu oraz na ukazanie najlepiej zachowanych partii polichromii bez ingerencji konserwatorskich.

Program prac konserwatorskich nie przewiduje rekonstrukcji brakujących fragmentów polichromii.

Zgodnie z podpisaną w dniu 15 lipca 2021 r. umową, prace zostaną zrealizowane do grudnia 2021 r. 

Wykonanie pozostałych prac w ramach zadania nastąpi do 30 września 2023 r. 

Projekt „Rewitalizacja historycznego obiektu Akademii Zamojskiej w Zamościu” dofinansowany w ramach działania 8.1 Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury oś priorytetowa: VIII Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014 – 2020

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu